Στις 7 Δεκεμβρίου του 2017 ένα παιδί από την ανατολική Ghouta της Συρίας, ονόματι Muhammed Najem έκανε την πρώτη ανάρτηση, στο λογαριασμό που “έφτιαξε” στο Twitter (@muhammadnajem20) και στο κανάλι που δημιούργησε στο YouTube (muhammad najem). Αυτό που ήθελε να επιτύχει, ήταν να ενημερώσει τον πλανήτη για όσα συμβαίνουν στην περιοχή του, η οποία έγινε γνωστή στους περισσότερους εξ ημών τις τελευταίες εβδομάδες, μέσω φωτογραφιών νεκρών παιδιών. Ήταν τα 150 από τα 400 θύματα της περιοχής, στις επιδρομές που έγιναν από τις 20 έως τις 25 Φεβρουαρίου.

Σύμφωνα με το Syrian Observatory for Human Rights, στις εννέα τελευταίες ημέρες του Φλεβάρη σκοτώθηκαν περισσότεροι από 560 άνθρωποι στο συγκεκριμένο σημείο της γης που υποφέρει από το 2016. Ας δούμε, από φωτογραφίες δορυφόρων πώς ήταν κάποιες περιοχές της χώρας, πριν αρχίσει η ισοπέδωση και πώς είναι τώρα, όπως και ποιες πόλεις καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Πριν προχωρήσουμε, να διευκρινίσω πως η Ghouta αρχικά είχε περιγραφεί ως όαση που δημιούργησε ο ποταμός Barada, κοντά στη Δαμασκό. Οι πρώτοι κάτοικοι -στους αρχαίους χρόνους- είχαν δημιουργήσει αρδευτικά κανάλια και αύξησαν το μέγεθος της ανατολικά και νότια της πόλης που διαχωρίστηκε από τους ξηρούς λειμώνες που συνορεύουν με την έρημο της Συρίας. Ιστορικά οι κάτοικοι είχαν ποικιλία από δημητριακά και φρούτα, στη δεκαετία του ‘80 άρχισε η αστική ανάπτυξη, η βιομηχανία και κάπως έτσι μειώθηκε η πράσινη ζώνη. Μέχρι την έναρξη των εχθροπραξιών, ζούσαν εκεί 2.000.000 άνθρωποι. Μετά έγινε ο “θύλακας επαναστατών”, εξ ου και περνά όσα περνά -σύμφωνα με αυτούς που βομβαρδίζουν ανηλεώς.

Το πρώτο του tweet του 15χρονου, που έχει πει πως θα ήθελε να γίνει δημοσιογράφος “όταν μεγαλώσω” συνοδεύτηκε με ένα σύντομο μάθημα ιστορίας, μέσω του οποίου ενημέρωνε τι συνέβη στην ανατολική Ghouta, πριν επτά χρόνια “από τον τρομοκράτη Assad (Βashar al-Assad, πρόεδρος της Συρίας από τις 17 Ιουλίου του 2000), με τη στήριξη των Ρώσων και του Ηγέτη του Ιράν, Ayatollah Ali Khamenei”. Αναφέρθηκε στην Αραβική Άνοιξη του 2011. Ήταν τότε που οι πολίτες της Αιγύπτου και της Τυνησίας “έριξαν” τις κυβερνήσεις τους.

Σύμφωνα με το Al Jazeera, ο πρόεδρος της Συρίας προχώρησε στην εκτέλεση εκατοντάδων πολιτών, που ήταν φίλα προσκείμενοι στους επαναστάτες και οι οποίοι διαδήλωσαν ειρηνικά για την κράτηση και το βασανισμό 15 αγοριών -ο ένας απεβίωσε από τα τραύματα που του έφεραν-, τα οποία είχαν υποστηρίξει “ανοιχτά” την Αραβική Άνοιξη. Εκείνο το καλοκαίρι, μια επαναστατική ομάδα με το όνομα Free Syrian Army δημιουργήθηκε για να αμφισβητήσει τη δύναμη του al-Assad και τότε ήταν που άρχισε ο εμφύλιος. Μαζί με αυτόν άρχισε και η... συμπαράσταση διαφόρων χωρών προς την κυβέρνηση της Συρίας, προς τους επαναστάτες (η Al Qaeda έγινε κομμάτια και κατά συνέπεια χώρες πλεύρισαν -για support και πώληση όπλων- στις νέες οργανώσεις, ενώ προέκυψε και το ISIS). Αφιέρωσε πέντε λεπτά για να δεις τι ακριβώς συμβαίνει από το 2011.

Το τρίτο tweet ενημέρωνε πως πολλά παιδιά στην πόλη του, όπως και ο ίδιος, διαβάζουν τα μαθήματα τους μέσα στο σκοτάδι, με τη βοήθεια κεριών, ως συνέπεια της επίθεσης του Assad -στο πλαίσιο της οποίας άνηκε και το “κόψιμο” του ηλεκτρικού, όπως και η εξαφάνιση των τροφίμων. “Ζούμε σε μια μικρή φυλακή, αλλά δεν θα παραδοθούμε -θα τελειώσουμε το σχολείο και κανείς δεν θα μας σταματήσει”. Δυο ημέρες μετά, στις 13/12 του 2017 αποκάλυψε ότι έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι θάνατοι παιδιών από την πείνα -εξαιτίας της συμπεριφοράς των κατακτητών. Υπήρχε μια μονάδα φροντίδας που δεχόταν καθημερινά 2 παιδιά, με πολλές επιπλοκές από την αφυδάτωση και την κακή διατροφή.

Στις 15/12 ακολούθησε φωτογραφία με παιδί που πουλά μπισκότα στους δρόμους της πόλης, για να βοηθήσει τη μητέρα του να μαζέψει χρήματα να αγοράσουν φαγητό, μετά το θάνατο του πατέρα του σε επίθεση από αέρος στην πόλη. “Τότε αποφάσισε να πουλήσει μπισκότα αντί να πηγαίνει σχολείο”.

Αυτή ήταν η πρώτη ημέρα που έκανε και δεύτερο post. Ήταν η φωτογραφία ενός επτάμηνου μωρού που είχε πεθάνει, λόγω της αδυναμίας να φροντίσουν μια τρύπα που είχε στο λαιμό του και την κάκιστη έως ανύπαρκτη διατροφή, εξαιτίας των επιθέσεων. Το σπίτι της οικογενείας εξαφανίστηκε, η μητέρα του είχε πεθάνει και εκείνο την ακολούθησε λίγες ώρες αργότερα. Ο μικρός είπε και ότι “δεν θα απολογηθώ για την εικόνα”.

Στις 18 Δεκεμβρίου πόσταρε ένα άλλο μωρό, τον Karim, δυο μηνών, το οποίο “έχασε” το ένα μάτι και υπέστη κάταγμα στο κρανίο, από βομβαρδισμό που στοίχισε τη ζωή της μητέρας του.

Στις 20 Δεκεμβρίου διευκρίνισε πως ο Karim δεν ήταν το μοναδικό μωρό που υποφέρει εξαιτίας της πολιορκίας. “Υπάρχουν άλλα 50.000 παιδιά που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο του θανάτου από πείνα ή δολοφονία. Ο Hani πέθανε χθες. Ήταν πέντε μηνών”.

Την επομένη εξήγησε ότι είναι πολύ δύσκολο να περιγραφεί με λέξεις αυτό που συμβαίνει στην πόλη που ζει. “Αυτό που γίνεται τώρα είναι γενοκτονία. Τα φάρμακα έχουν τελειώσει. Σήμερα πολλά ιατρικά κέντρα υποφέρουν από την έλλειψη φαρμάκων”. Λίγες ώρες αργότερα πόσταρε φωτογραφίες του από το σχολείο, με τους φίλους του και την επομένη δημοσίευσε νέα φωτογραφία του Karim.

Την Κυριακή 24/12 του 2017 δημοσίευσε νεότερα από την περιπέτεια του Qaseem, αρνούμενος πάλι να ζητήσει συγγνώμη για την “ασχήμια” όπως έγραψε, των φωτογραφιών. Στο hashtag έγραψε “ανατολική Ghouta, η τραγωδία του αιώνα”.

Την επομένη ενημέρωσε πως ο Qassim έχασε το μάτι και το στόμα του. Ζήτησε από τον κόσμο να μην κλείσει τα μάτια, μπροστά σε αυτό το δράμα, να μην “τυφλωθεί”, πριν καταλήξει “δεν χρειάζεστε ένα λεπτό για να κλείσετε το στόμα του Qassim, γιατί του το έκλεισαν ήδη. Και εσείς δεν τολμάτε να του το ανοίξετε”. Ανήμερα των Χριστουγέννων επέστρεψε με ευχές για ειρήνη “που θα έλθει στη χώρα μας, όταν φύγει η Lion Terrorist”.

Πόσταρε και φωτογραφία Μουσουλμάνων παρέα με Χριστιανούς, πριν γράψει “όταν μιλάμε για επανάσταση δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους”. Επειδή όμως, ουδείς είχε συγκινηθεί με την περίπτωση του Qassim επανήλθε με νέα φωτογραφία, στην οποία εμφανιζόταν η ιατρική εκτίμηση κατά την οποία το παιδί έπρεπε να λάβει άμεσα ιατρική βοήθεια -και άρα να μεταφερθεί άμεσα εκτός της -υπό πολιορκία- περιοχής. Video που θα βρεις στους λογαριασμούς του Muhammed περιλαμβάνει όσα έζησε ο μικρός Qassim -και θα δεις τον πόνο που κανένα παιδί στην ηλικία του δεν θα έπρεπε να νιώθει.

“Ο Assad και ο Putin σκοτώνουν παιδιά, γυναίκες, πολίτες και ο κόσμος κοιτά”

Η 25η Δεκεμβρίου του 2017 ήταν η πρώτη ημέρα που ο Muhammed, ο οποίος ξεκάθαρα είχε πάψει να είναι παιδί, ανήρτησε φωτογραφίες με νεκρά παιδιά. Ενημέρωσε πως “11 σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν, μετά το βομβαρδισμό από αεροσκάφη και ελικόπτερα της Συρίας και της Ρωσίας, σε χωριά και πόλεις της ανατολικής και νότιας Idlib. Έγραψε πως “Ο Assad και ο Putin σκοτώνουν παιδιά, γυναίκες, πολίτες και ο κόσμος κοιτά”. Ο κόσμος ακόμα κοιτά.

Δημοσίευσε και φωτογραφία της 8χρονης Iman Omar “που έχει τρύπα στην καρδιά και χρειάζεται να φύγει άμεσα εκτός πόλης, για θεραπεία. Η κατάσταση της γίνεται χειρότερη κάθε μέρα. Η Iman είναι ένα από τα πολλά παιδιά της ανατολικής Ghouta που περιμένουν, με το όνομα τους να έχει αναγραφεί στη λίστα απομάκρυνσης. Μέχρι πότε;”.

Ως ακριβοδίκαιος, ενημέρωσε για την άφιξη του Ερυθρού Σταυρού, ώστε να παραλάβει τα βαριά περιστατικά και να τα μεταφέρει σε νοσοκομείο της Δαμασκού. Πρόσθεσε ωστόσο, ότι “οι περιπτώσεις που θα φύγουν είναι 26, από τις 600”. Κάπως έτσι φτάσαμε στην Πρωτοχρονιά, όταν δημοσίευσε ευχές που έκαναν παιδιά της χώρας του για το 2018. Οι ευχές ακόμα δεν έχουν πραγματοποιηθεί και ναι, είναι αυτές που φαντάζεσαι.

Αυτό που ξημέρωσε -αυτό που έγινε σε πρώτο χρόνο- ήταν άλλη μια αιματηρή μέρα στα νότια του Idlib, όπου καταστράφηκαν σπίτια, εκκενώθηκαν πόλεις και χωριά, από ρίψεις βαρελιών. Οι εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού, συνέχισαν να βοηθούν στην εκκένωση, αλλά κυρίως τους τραυματίες. Μετέδωσε και video της θλιβερής πραγματικότητας. Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, γιατί για κάποιους τίποτα -πέραν των προσωπικών τους επιδιώξεων- έχει σημασία.

Εξήγησε πως “είμαι μια χαρά, αλλά όχι ασφαλής, γιατί ο al-Assad έχει πάθει υστερία με τους βομβαρδισμούς σε όλη την Ghouta και κάθε είδους βόμβες. Υπάρχουν πολλά θύματα, οι μάρτυρες είναι τα παιδιά”.

Στις 3 Ιανουαρίου του 2018 έγραψε πως “νιώθω λύπη για τους ανθρώπους μου, που ζουν στη χειρότερη ανθρωπιστική κατάσταση. Σας παρακαλώ, βοηθήστε μας. Αν δεν ξέρετε πού ζούμε, είμαστε εδώ στην Ανατολική Ghouta”. Την επομένη πόσταρε νέα φωτογραφία με τραυματισμένα παιδιά “των οποίων τα σώματα διαλύθηκαν, από τα αεροπλάνα μίσους της Ρωσίας και της Ασίας”.

Στις 6 του Γενάρη έγραψε για τους νέους μάρτυρες στη Hmouriya, όπου έχασαν τη ζωή τους άλλοι 12 άνθρωποι “από βομβαρδισμούς ρωσικών αεροπλάνων”. Τρεις ημέρες μετά, προστέθηκαν άλλοι 9 στους νεκρούς και δεκάδες στους τραυματίες “από βόμβες που έπεφταν με αερόστατα”.

Προφανώς και τα όσα αποκάλυπτε ο Muhammed υπέπεσαν στην αντίληψη μεγάλων δημοσιογραφικών ομίλων, με το BBC να γίνεται το πρώτο που φιλοξένησε σχετικό θέμα, στις 10/1. Ο 15χρονος συνέχισε να ποστάρει videos στα οποία μιλούσαν συνομήλικοι του για όσα ζουν.

Συνέχισε να “βγάζει” και παιδιά που είχαν τραυματιστεί σοβαρά, ζητώντας βοήθεια για να καταφέρουν να σωθούν. Στις 17 Ιανουαρίου προκάλεσε νέο σοκ (συνειδησιακό -για όσους έχουν αυτό που λέγεται συνείδηση), με μια φωτογραφία που ήταν -νέα- μαχαιριά στην καρδιά. Έδειξε ένα νεογέννητο μωρό που είχε ανάγκη από μηχανική υποστήριξη για να ζήσει. Πολυτέλεια που δεν υπάρχει στη Ghouta.

Αν έχεις φτάσει έως εδώ, την έχεις αισθανθεί μια απελπισία. Μια απόγνωση για την ανθρωπότητα. Αυτά και πολλά χειρότερα ένιωσε ο Muhammed και αποφάσισε να γίνει πιο συγκεκριμένος, στις 18 Ιανουαρίου, όταν έγραψε “αυτή η δήλωση είναι από εμένα και από τα παιδιά της Ανατολικής Ghouta. Επικαλούμαστε τη συνείδηση σας. Φωνάζουμε μέχρι οι κραυγές μας να ακουστούν από κουφούς. Σκοτώνουμε εν ψυχρώ τα παιδιά στην Ghouta. Το αίμα μας εκλιπαρεί κάθε μέρα”.

Ακολούθησε νέο θέμα του Muhammed, στην Daily Telegraph, με τίτλο “έφηβος βιντεοσκοπεί τις επιθέσεις από οροφή στην ανατολική Δαμασκό και εκλιπαρεί για βοήθεια”. Δυο ημέρες μετά, ο 15χρονος πόσταρε νέο video με όσα συνέβαιναν, σε πραγματικό χρόνο, στην περιοχή: νέες επιθέσεις με πυραύλους και οβίδες, περισσότεροι νεκροί και τραυματίες “και μαζική καταστροφή της περιοχής μας”. Στις 22/1 ασχολήθηκε με τα προβλήματα που αντιμετώπισαν δεκάδες πολίτες, από ασφυξία. “21 τραυματίστηκαν, τα περισσότερα ήταν παιδιά και γυναίκες, από τους βομβαρδισμούς με πυραύλους που περιείχαν δηλητηριώδες αέριο χλωρίνης, σε γειτονιά της πόλης της Douma”.

Μάζεψε κάποιους φίλους του και φωτογραφήθηκαν πάνω σε έναν από τους πυραύλους που προσγειώθηκαν στα σπίτια τους, σημειώνοντας ότι “παρ’ όλα αυτά, τα παιδιά ακόμα χαμογελάμε”. Στις 28 Ιανουαρίου ενημέρωσε πως “οι οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας προσπάθησαν να ζεστάνουν τα παιδιά και τις μητέρες τους, αφότου ολόκληρος ο κόσμος αποφάσισε να παραιτηθεί από εμάς. Παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι κρύβονται εδώ από το φόβο και για να αποφύγουν τις εισπνοές δηλητηριωδών ουσιών”. Είχε και video με δηλώσεις -στη μητρική του γλώσσα- γυναικών που βρέθηκαν στο καταφύγιο. Για την τελευταία ημέρα του Γενάρη, άφησε αυτό.

Επρόκειτο για το θάνατο μικρού κοριτσιού, διότι δεν υπήρχαν τα φάρμακα και το φαγητό που θα της έσωζε τη ζωή. Δεν ήταν το μόνο θύμα αυτών των ελλείψεων. Την πρώτη Φεβρουαρίου ενημέρωσε πως οι ρίψεις πυραύλων με δηλητηριώδες αέριο χλωρίνης συνεχίζονταν ανατολικά της Δαμασκού. Τρεις είχαν πέσει μόνο εκείνη την ημέρα. Ζήτησε από τους ακόλουθους του, που εδώ να σου πω ότι έχουν φτάσει τους 15.300 να βγάλουν μια selfie με το στόμα και τη μύτη καλλυμένα “ως ένδειξη αλληλεγγύης στα θύματα αυτής της επίθεσης”. Πρότεινε ως hashtag το “Doumasuffocating”. Δεν ανταποκρίθηκαν πολλοί.

Στις 3 Φεβρουαρίου, ημέρα Σάββατο, παρέα με τέσσερα μικρά παιδιά έγραψε πως “θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα από τα παιδιά της ανατολικής Ghouta, στον κόσμο. Επτά χρόνια έχουν περάσει με δολοφονίες παιδιών. Επτά χρόνια στα οποία παιδιά έχουν χάσει τους γονείς τους εξαιτίας του πολέμου. Επτά χρόνια έχουν περάσει που παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα”. Στις 5/2 ακολούθησαν οι φωτογραφίες που θα δεις -μετά νέες επιθέσεις ρωσικών αεροπλάνων στην πόλη Arbeen.

Την ίδια ημέρα έγιναν ουκ ολίγες επιθέσεις “από τον al-Assad και τους Ρώσους- σε όλες τις ανατολικές πόλεις “με συνέπεια των βομβαρδισμών, την καταστροφή των περισσότερων περιοχών”. Συνόδευσε το tweet με τέσσερις φωτογραφίες που προκαλούν κατάθλιψη -και τεράστια απορία για όλες τις οργανώσεις και τους φορείς που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να έχουν κάνουν κάτι, αλλά... δεν έχουν κάνει το παραμικρό.

Και αν όλα αυτά δεν ήταν αρκετά, πόσταρε και φωτογραφία μωρού που “έχασε” το πόδι του “ενώ σήμερα η αδελφή του υπεβλήθη σε επέμβαση για αποκατάσταση των νεύρων”. Ήταν ένα ακόμα αποτέλεσμα των επιθέσεων σε σπίτια πολιτών, με ρουκέτες.

Στις 8 Φεβρουαρίου, ο Muhammed ενημέρωσε πως “χθες παίζαμε μαζί στο καταφύγιο. Σήμερα, ο καλύτερος μου φίλος και η οικογένεια του σκοτώθηκαν από μαχητικό αεροσκάφος. Πριν λίγες ώρες, ο φίλος μου και η οικογένεια του θάφτηκαν ζωντανοί στα συντρίμμια του τετραόροφου κτιρίου, στο οποίο διέμεναν”. Στο επόμενο tweet πρόσθεσε πως “ο φίλος μου με άφησε μόνο”. Πόσταρε στο YouTube το video που ακολουθεί.

Δυο ημέρες μετά αναρωτήθηκε “γιατί όλο αυτό το αίμα έχει γίνει τόσο φθηνό, για τη διεθνή κοινότητα, ώστε να μένει άπραγη και να ακολουθεί τη σιωπή;”. Στις 11 Φεβρουαρίου ενημέρωσε ότι “περισσότεροι από 400.000 πολίτες έχουν μείνει να πεινούν, να ασθενούν και να είναι υπό πολιορκία, με ρίψεις πυραύλων και εκρηκτικούς μηχανισμούς με ναπάλμ (εύφλεκτο υγρό που κολλάει στο δέρμα και προκαλεί σοβαρά εγκαύματα).

Την επομένη φωτογραφήθηκε δίπλα σε φίλο του και έγραψε “ένας από τους φίλους μου πέθανε και ένας άλλος τραυματίστηκε. Αυτή είναι η φωτογραφία με τον φίλο μου, Salim, αφότου βγήκε από το νοσοκομείο χθες. Προηγήθηκε βίαιη έφοδος στο σπίτι του -κοντά στο δικό μου. Σε αγαπώ πάρα πολύ και εύχομαι σε εσένα και όλα τα παιδιά του κόσμου ειρήνη και ασφάλεια”.

Την Τρίτη 13/2 έγραψε για τους ακτιβιστές που στράφηκαν στα social media για να επισημάνουν το δράμα 350.000 ανθρώπων που ‘χουν εγκλωβιστεί στην υπό πολιορκία περιοχή της Ghouta. “Εκατοντάδες έχουν δολοφονηθεί από επιθέσεις από αέρος και οβίδες, από δυνάμεις της κυβέρνησης και των συμμάχων τους, τις τελευταίες εβδομάδες”.

Την ίδια ημέρα πρόσθεσε φωτογραφία με τον ίδιο να κουβαλάει ξύλα. Έγραψε “κάνω ό,τι κάθε άλλο παιδί της Ghouta. Αντί να πηγαίνω σχολείο, πάω για να αγοράσω ξύλα, ώστε να μπορέσει η μητέρα μου να μαγειρέψει. Ελπίζω να τελειώσει ο πόλεμος και να επιστρέψουμε όλοι στα σχολεία”.

Όταν έμαθε πως το σχολείο του καταστράφηκε, πήγε στο κτίριο -σε ό,τι είχε απομείνει από αυτό- και έγραψε πως “αυτές είναι κάποιες φωτογραφίες από το σχολείο μου, το οποίο καταστράφηκε από αεροπλάνα πολέμου. Υπάρχουν τόσα πολλά σχολεία που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς στη Ghouta και τώρα τα παιδιά της περιοχής μου έχουν μείνει χωρίς εκπαίδευση, για άγνωστο λόγο. Γιατί ο al-Assad καταστέφει τα σχολεία μας;”.

Στις 19 Φεβρουαρίου προστέθηκε το inews.co.uk στα διεθνή μέσα που επικέντρωσαν στα posts του Muhammed. Ο τίτλος ήταν “Επιβιώνοντας ως παιδί στη μεγαλύτερη -σε διάρκεια- στρατιωτική πολιορκία της σύγχρονης ιστορίας”. Δυο ημέρες μετά έκανε σχετικό θέμα και το CNN. Αυτή τη φορά θα σου δώσω τον πρόλογο: “Όπως πολλοί έφηβοι, ο Muhammed Najem περνά πολύ ώρα, ποστάροντας selfie videos στα social media. Σε αντίθεση με τους περισσότερους εφήβους, ο Najem δημιουργεί τα videos του στη Συρία, ενώ είναι σε εξέλιξη οι εναέριες επιθέσεις, με βροχή βομβών στους δρόμους της πόλης, οι οποίες σκοτώνουν τους φίλους του”.

Η 22η του Φλεβάρη ήταν και η μέρα που “αεροπλάνα της Ρωσίας και της Συρίας εξαπέλυσαν 90 επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές, με άλλους 90 να γίνονται μάρτυρες και περισσότερους από 250 να τραυματίζονται”.

Οι επόμενες φωτογραφίες αφορούσαν τα συντρίμμια που άφησαν πίσω οι επιθέσεις “με όλα τα είδη όπλων” στην περιοχή του. Ώσπου στις 24/2 εμφάνισε το αποτέλεσμα ρίψης που έγινε στο σπίτι του -τη στιγμή που έγινε. Ενημέρωσε πολύ γρήγορα πως δεν τραυματίστηκε, μαζί και ότι παρέα με την οικογένεια του πήγαν στο καταφύγιο “όπου δεν έχουμε νερό, ηλεκτρικό και φαγητό”.

Τη Δευτέρα 26/2 είχε έναν χαιρετισμό για τους Αμερικανούς. Έγραψε “Γεια σας, Αμερικανοί. Είμαστε οι άνθρωποι της ανατολικής Ghouta. Ο κόσμος μας βλέπει να πεθαίνουμε από την πείνα και τους βομβαρδισμούς. Δείτε την καταστροφή. Είναι όμοια μα εκείνη της Ευρώπης, πριν 80 χρόνια. Μόνο που πλέον ζούμε στον 21ο αιώνα. Βοηθήσετε μας. Μην γίνετε σαν τον υπόλοιπο κόσμο”.

Την Τρίτη 27/2 κατέγραψε τη ζωή του στο καταφύγιο. Έγραψε πως “είμαστε τα παιδιά της Ghouta. Παρά τους υστερικούς βομβαρδισμούς, την κόλαση των θανάτων, την έλλειψη ζωής, φαγητού και φαρμάκων, πάντα χαμογελάμε”. Tην τελευταία ημέρα του μήνα, σημείωσε ότι “η Συρία βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή και η αποτυχημένη ανακωχή για την οποία μιλώ, είναι για να καλύψουν τα εγκλήματα τους, τις δολοφονίες παιδιών και γυναικών στην ανατολική Ghouta, αλλά και για να αναδειχθούν ως κράτος που θέλει την ειρήνη και όχι τον πόλεμο”.

Μια στιγμή να μιλήσουμε και για αυτήν την ανακωχή, που δεν έγινε ποτέ. Το Σάββατο 24/2 οι διασώστες στην ανατολική Ghouta αποκάλυψαν πως το γεγονός ότι δεν σταματούν οι βομβαρδισμοί για διάστημα μεγαλύτερο κάποιων ωρών, κάνει αδύνατη την καταμέτρηση των νεκρών. Στις 19.00 της ίδιας ημέρας άρχισε η ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ως προς την ενδεχόμενη εκεχειρία 30 ημέρων σε όλη τη χώρα. Ψηφίστηκε ομόφωνα, όπως και να γίνει η ανθρωπιστική κατάπαυση “χωρίς καθυστερήσεις” -έπειτα από πολυήμερες παλινωδίες, κυρίως της Ρωσίας. Η διάρκεια που ορίστηκε ήταν 30 ημερών, προκειμένου να επιτραπεί η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως και η απομάκρυνση των ασθενών και των πιο βαριά τραυματισμένων.

Οι Δυτικοί αρνήθηκαν και το αίτημα των Ρώσων, κατά το οποίο κάθε φάλαγγα μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας να παίρνει την άδεια της Δαμασκού. Πολλοί σκέφτηκαν πως ήταν ένα πρώτο βήμα. Εξόχως καθυστερημένο μεν, αλλά πρώτο βήμα. Δεν έγινε ποτέ, αφού οι Σύροι και οι Ρώσοι συνέχισαν τα δικά τους, όπως επιβεβαίωσε και ο Muhammed.

Τη Δευτέρα 26/2 ο Vladimir Putin είχε ζητήσει να επιβληθεί ανθρωπιστική εκεχειρία, από τις 09.00 έως τις 14.00 στο “ανταρτοκρατούμενο θύλακα” όπως χαρακτήρισε την ανατολική Ghouta. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί ανθρωπιστικός διάδρομος, ώστε να καταφέρουν να φύγουν από την περιοχή οι άμαχοι.

Ακολούθησε ανακοίνωση του Υπουργείο Αμύνης της Ρωσίας, σύμφωνα με την οποία ο συριακός στρατός θα ανέστειλε τις αεροπορικές επιδρομές, καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι, αρχής γενομένης από την Τρίτη 27/2, με την Ουάσινγκτον να ζητά την τήρηση της εκεχειρίας. Αυτή τη φορά, η εκεχειρία κράτησε μόλις πέντε ώρες πριν γίνουν δυο επιθέσεις, με χημικά, στην πόλη Σιφουνίγια -για τις οποίες έχει διατάξει έρευνα ο ΟΗΕ. Tο κακό όμως, έχει γίνει. Μάλλον γίνεται εδώ και χρόνια.

Δεν είναι δημοσιογράφος, είναι ακτιβιστής

Υπάρχει φυσικά, και η άλλη πλευρά που δεν συμφωνεί με το ότι η πρόθεση του 15χρονου είναι να ενημερώσει. Το France 24 ζήτησε την άποψη του Jonathan Alpeyrie, δημοσιογράφου που κάλυψε τον πόλεμο της Συρίας (το 2013 ύπήρξε αιχμάλωτος ισλαμικού γκρουπ, για 81 ημέρες), ο οποίος δήλωσε ότι “ένας δημοσιογράφος δεν πρέπει να φαίνεται. Διαφορετικά γίνεται το αντικείμενο του ρεπορτάζ. Ο μικρός είναι περισσότερο ακτιβιστής, εχθρικός με τον al-Assad, τη στιγμή που οι δημοσιογράφοι δεν πρέπει να παίρνουν θέση”. Ως προς τη λέξη “γενοκτονία” που χρησιμοποιεί ο Muhammed, ο Αμερικανός ρεπόρτερ εξηγεί ότι “μου φαίνεται ακατάλληλη. Κάθε πόλεμος έχει το πλαίσιο του. Υπήρχε γενοκτονία στη Rwanda. Δεν μπορώ να πω το ίδιο και για τη Συρία”.

Για το τέλος, χαρακτήρισε επικίνδυνη τη χρήση του υλικού που “βγάζει” ο έφηβος “γιατί δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την προέλευση αυτών των videos. Εκείνος λέει πως βρίσκεται στην ανατολική Ghouta, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που γνωρίζουμε”.

Η selfie, ως μέσο αντίστασης

Φυσικά και ο Muhammed δεν είναι ο πρώτος που ζει σε εμπόλεμη ζώνη και χρησιμοποίησε το Twitter για να τραβήξει την προσοχή σε αυτά που περνούν οι πολίτες της Συρίας. Το φθινόπωρο του 2016, η 7χρονη Bana al-Abed συγκέντρωσε χιλιάδες followers, όταν άρχισε να “τιτιβίζει”, με τη βοήθεια της μητέρας της. Στόχος ήταν να σταλεί βοήθεια στο Aleppo, όπου ζούσε η οικογένεια -για την ακρίβεια, προσπαθούσε να ζήσει και ήταν δύσκολο. Γνώρισε έντονη κριτική, ακόμα και αφότου επαληθεύτηκαν οι φωτογραφίες και τα videos που πόσταρε, ενώ άλλοι κάτοικοι της περιοχής επιβεβαίωσαν ό,τι είχε δημοσιεύσει η μικρή. Κάποιοι έλεγαν πως μένει αλλού. Άλλοι ότι τη χρησιμοποιούν για προπαγάνδα και πως είναι εργαλείο των επαναστατών.

Εκείνη την περίοδο είχε απαγορευθεί η είσοδος δημοσιογράφων της Δύσης στην περιοχή. Άρα, δεν μπορούσε κάποιος δυτικός, να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει. Η μητέρα της Bana, Fatemah υπερασπίστηκε την απόφαση της κόρης της να φτιάξει λογαριασμό “για να έχουμε απευθείας πρόσβαση στον κόσμο” όπως είπε στους New York Times, τον Οκτώβριο, πριν καταλήξει στο “θέλαμε να ενημερώσουμε τον κόσμο, για όσα δεινά ζει η Συρία”.

Το France 24 άκουσε την Elsa Godart, καθηγήτρια φιλοσοφίας και ψυχανάλυσης να λέει “το ερωτηματικό της ειλικρίνειας είναι πάντα στο επίκεντρο. Όταν ένας έφηβος είναι πίσω από ένα λογαριασμό, η εξάρτηση του από τις selfies μπορεί να ‘χει πολλά διαφορετικά κίνητρα. Στη χειρότερη περίπτωση, πέραν της χειραγώγησης, μπορούμε να υποψιαστούμε έναν ακραίο ναρκισσισμό, όπου κάποιος παίζει ένα τραγικό γεγονός, υπό το συμπονετικό πρόσχημα της υπεράσπισης της ανθρωπότητας. Μπορεί πάλι, να είναι μια πράξη αντίστασης. Ο Κινέζος καλλιτέχνης, Ai Weiwei κατέγραψε το 2009, τη σύλληψη του με selfie που μετέπειτα εκτέθηκε ως έργο τέχνης”.

Η επιστήμονας κατέληξε στο ότι “μια selfie σε συνθήκες πολέμου, μαρτυρά κάτι το εξαιρετικό. Είναι μαρτυρία κάποιου γεγονότος που κάποιος νιώθει την υποχρέωση να αναφέρει. Του τύπου “δέχομαι επίθεση και να το φωτογραφικό ντοκουμέντο”. Στο τέλος της ημέρας, αυτό που κάνει ο Muhammed μπορεί να μεταφραστεί ως “ένα παιδί καλεί τον κόσμο να ξυπνήσει “γιατί πεθαίνουμε”.

Αυτό είναι το τελευταίο του post -μέχρι τούτη τη στιγμή. Είχε εξαφανιστεί για κάποια 24ωρα, με ουκ ολίγους “ακολούθους” του να προβληματίζονται, μην τυχόν και έπαθε κάτι. Είναι καλά. Μέχρι νεοτέρας.